O‘zbekistonda korrupsiyaga qarshi klaster va xavf tahlili markazi tashkil etiladi
O‘zbekistonda korrupsiyaga qarshi kurashni kuchaytirish bo‘yicha yangi mexanizmlar joriy etilmoqda. Prezident Shavkat Mirziyoyev korrupsiyaga qarshi monitoringni birlashtiruvchi maxsus klaster va korrupsion xavflarni, ayniqsa davlat xaridlari sohasida, raqamli usullar orqali aniqlash imkonini beruvchi Xavf tahlili markazini tashkil etishni topshirdi. Davlat rahbari korrupsiyaga qarshi islohotlar mamlakatda qaytmas xarakter kasb etganini ta’kidladi.
10 dekabr kuni prezident korrupsiyaga qarshi tizimni rivojlantirish, komplayens nazoratini raqamlashtirish va profilaktik choralarni kuchaytirishga doir natijalar va kelgusi rejalar bilan tanishdi.
Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, davlat idoralarining ichki bo‘linmalari tomonidan 11 mingdan ortiq tekshiruv o‘tkazilgan. Natijada 793 mlrd so‘mlik mablag‘larning noqonuniy sarflanishi oldi olingan, qariyb 2 trln so‘mga teng qonunbuzarliklar aniqlangan. Aniqlangan zararlarning 478 mlrd so‘mi allaqachon qoplangan.
Korrupsiyaga qarshi kurashish bo‘linmalari esa tasdiqlangan samaradorlik ko‘rsatkichlariga ko‘ra, 354 mlrd so‘mlik qonunbuzarliklarni aniqladi va 550 mlrd so‘m mablag‘larning maqsadsiz sarflanishini oldini oldi. 1397 ta manfaatlar to‘qnashuvi holati qayd etildi. 26 ta jinoiy ish qo‘zg‘atildi, 24 nafar mansabdor ma’muriy, 148 nafari esa intizomiy javobgarlikka tortildi.
Ish samaradorligini oshirish maqsadida Agentlik, huquqni muhofaza qiluvchi organlar, Hisob palatasi, Moliyaviy nazorat inspeksiyasi, vazirliklarning ichki bo‘linmalari, ilmiy-ta’lim muassasalari va nodavlat tashkilotlarni birlashtiruvchi yagona korrupsiyaga qarshi klaster tashkil etish taklif qilindi. Klaster ma’lumot almashinuvi, qo‘shma monitoring, xavf tahlili va profilaktik choralarni ishlab chiqish bilan shug‘ullanadi.
Agentlik rahbari Akmal Burxanovning “O‘zbekiston 24”ga aytishicha, klaster “tahlil – kurash – natija” tamoyili asosida ishlaydi va uning faoliyati Korrupsiyaga qarshi kurash bo‘yicha Milliy kengash tomonidan muntazam baholab boriladi.
Prezident ichki antikorrupsiya bo‘linmalarini qo‘shimcha vazirlik va idoralarga joriy etish bo‘yicha tajribani kengaytirishni ham topshirdi. Ushbu bo‘linmalar yangi raqamli komplayens platformasi asosida ishlaydi va korrupsion xavflarni tezkor aniqlash imkonini beradi.
Nazoratni raqamlashtirishga alohida e’tibor qaratildi. Turli idoralar ma’lumotlarini integratsiya qilish orqali davlat xaridlarida affillanganlik va yashirin xavflarni avtomatik aniqlay oladigan Xavf tahlili markazi tashkil etiladi. Prezidentga komplayens xizmatlarini to‘liq raqamlashtirish va aniqlangan xavflarga tezkor javob berish bo‘yicha rejalar ham taqdim etildi.
Akmal Burxanov ta’kidlashicha, yig‘ilishda prezident korrupsiyaga qarshi islohotlarning qaytmasligi va jarayonga jamoatchilikni keng jalb etish zarurligini yana bir bor urg‘ulagan. Davlat idoralariga fuqarolar va nodavlat tashkilotlar bilan hamkorlikni kengaytirish topshirildi.
“Gazeta” ma’lumotlariga ko‘ra, 2024 yilda O‘zbekistonda korrupsiyaviy jinoyatlar uchun 7354 kishi sudlangan — bu o‘tgan yilga nisbatan 12,5 foiz ko‘p. Keltirilgan zarar ikki baravar oshib, 2,8 trln so‘mga yetgan. Eng ko‘p jinoyatlar va eng katta zarar Andijon viloyatida qayd etilgan. Eng ko‘p qonunbuzarliklar ta’lim va sog‘liqni saqlash sohalarida sodir etilgan. Sudlanganlarning har beshtasidan biri haqiqiy ozodlikdan mahrum qilish jazosini olgan, eng ko‘p qo‘llaniladigan jazo esa tuzatish ishlari bo‘lib qolmoqda, jarimalar ulushi esa oshgan.