O‘zbekiston «Puli-Xumri» elektr uzatish liniyasi ishga tushirilgach, Afg‘onistonga elektr energiyasi eksportini oshiradi

O‘zbekiston 500 kV quvvatga ega “Puli-Xumri” elektr uzatish liniyasi qurilishi yakunlangach, Afg‘onistonga elektr energiyasi eksportini sezilarli darajada oshirishni rejalashtirmoqda. Bu haqda energetika vaziri Jo‘rabek Mirzamahmudov 28 oktabr kuni bo‘lib o‘tgan matbuot anjumanida ma’lum qildi.

Vazirning so‘zlariga ko‘ra, ikki davlat o‘rtasidagi energetika sohasidagi hamkorlik barqaror rivojlanmoqda. Afg‘oniston tomoni yetkazib berilgan elektr energiyasi uchun to‘lov majburiyatlarini to‘liq bajarmoqda va hatto avvalgi hukumat davridan qolgan qarzlarni ham to‘lagan.

“Biz yangi ‘Puli-Xumri’ elektr uzatish liniyasini qurish loyihasini boshladik. Shartnoma sentabr oyida imzolangan, ishlar allaqachon boshlangan. Prezident topshirig‘iga ko‘ra, loyiha 18 oy ichida — 2027-yil 1-aprelgacha yakunlanadi”, — dedi Mirzamahmudov.

Uning ta’kidlashicha, loyiha yakunlangach, O‘zbekistonning Afg‘onistonga elektr energiyasi eksporti bir necha baravar oshadi.

Loyiha 17 avgust kuni Toshkent va Qobul o‘rtasida imzolangan kelishuvlar doirasida amalga oshirilmoqda. Umumiy investitsiya hajmi qariyb 250 million dollarni tashkil etadi. Paket quyidagi ishlarni o‘z ichiga oladi:

• 500 kV quvvatli “Surxon — Puli-Xumri” elektr uzatish liniyasini 200,6 km masofada qurish va “Xo‘ja-Alvon” podstansiyasini kengaytirish;

• “Arganda” podstansiyasini 500/220 kV gacha modernizatsiya qilish va quvvatini 800 MVA gacha oshirish;

• “Butxak”dan “Shayx Misri”gacha (Nangarhor viloyati) 220 kV ikki tarmoqli yangi elektr liniyasini qurish;

• har biri 2×25 MVA va 2×40 MVA quvvatga ega “Shayx Misri” podstansiyasini barpo etish.

O‘zbekiston 2002-yildan beri Afg‘onistonga elektr energiyasi yetkazib bermoqda. O‘tgan yil dekabr oyida eksport shartnomasi 2025-yilgacha uzaytirilgan. Hozirda Afg‘oniston elektr energiyasining 80 foizini O‘zbekiston, Tojikiston, Turkmaniston va Eron kabi mamlakatlardan import qilmoqda.

Statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2025-yilning yanvar–sentabr oylarida O‘zbekiston 114,8 million dollarlik elektr energiyasini eksport qilgan — bu o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 1,5 barobar ko‘pdir.

Ikki davlat o‘rtasidagi savdo hajmi ham ortmoqda: to‘qqiz oy davomida u 762,1 million dollardan 1,15 milliard dollarga yetgan. Bu esa Afg‘onistonni Rossiya, Xitoy va Qozog‘istondan keyin O‘zbekistonning to‘rtinchi yirik eksport bozoriga aylantirgan.